ZAMANIN KISA TARİHİ
(A Brief History of Time)
Stephen HAWKING
Alfa, 2019
İlk kez 1988'de yayınlanan bir popüler bilim kitabıdır.
ALS hastası olan ve özel bir tekerlekli sandalyede yaşamını sürdüren Stephen Hawking, hastalığı nedeniyle konuşma yetisini kaybettikten sonra bu kitabı yazmıştır. Yanak hareketlerini kızılötesi ışınlarla takip eden bir yazılıma sahip sistem sayesinde yanağını oynatarak sanal klavyedeki tuşlarda gezinip düşüncelerini ekrana dökmüştür. Bilgisinin kendisinde kalması yerine çok zor bir işi başararak herkesin anlayabileceği uygun bir dilde yazdığı bu kitap için ona çok teşekkür ediyorum.
Bilim tarihi, bilim felsefesi ve bilime oldukça sağlıklı bir bakış için okunması gereken bir başyapıt. Bilimdeki son gelişmeleri hemen herkesin anlayabileceği bir dille çok güzel açıklıyor. Her entelektüelin, öğrencinin ve öğretmenin okuması gereken bir kitap. Yazarı Stephen Hawking'in de kitapta belirttiği gibi kitabın konusu ve amacı "Çevremizdeki olayları ve kendi varoluşumuzu tam bir biçimde anlayabilmektir."
Einstein’den sonra en büyük bilimsel zekâ ve en büyük fizikçi kabul edilen Stephen Hawking tarafından kaleme alınan bu muhteşem eser aslında bir fizik kitabı. Ama alışageldiğimiz fizik kitaplarından ve ders kitaplarından çok farklı bir şekilde bize fiziği anlatıyor ve de sevdiriyor.
Hawking, konu hakkında bilgisi olmayan ama meraklıların anlayacağı bir dille “büyük patlama, genişleyen evren, kara delikler, zaman, hareket, uzay” gibi birçok teknik konuyu güzel benzetmelerle basitleştirerek anlatıyor. Bu yüzden kitapta E=mc² dışında hiçbir formüle yer vermemiş. Kavramların daha kolay anlaşılabilmesi için metinleri resim, grafik gibi görsellerle zenginleştirerek, konuları basitleştirmeye çalışmış. Yine de eğer bu konulara ilginiz yoksa bazı bölümlerini anlamak zor olabilir. Çünkü birçok bilimsel terim ve teoriden bahsediliyor. İlk bölümleri daha kolay okunuyor. Sonraki bölümler ise, teknik konular ve bilimsel teoriler ayrıntılı olarak ele alındığı için zorlaşıyor. Bazı konular ve kavramlar için internetten kısa bir araştırma yapmam gerekti.
“Evren, evren olmadan önce nasıldı, sonradan bu haline nasıl geldi; bir yıldız nasıl oluşuyor, yıldızın ölümü nasıl oluyor; bir elektron nasıl davranıyor; evren nasıl genişliyor, ne zaman büzüşüyor; kara deliklere seyahat eden bir astronotun başına neler geliyor; solucan delikleri bizi geçmişe veya geleceğe nasıl götürüyor?” gibi soruların bilimsel cevaplarını merak ediyorsanız okumalısınız.
Bilime bakış konusunda oldukça ufuk açıcı olduğunu söylemeliyim. Fiziği, matematiği ve genel olarak bilimi sevdirmek için liselerde fizik dersinde ders kitabı olarak okutulmasının yararlı olacağını düşünüyorum.